Türkiye'de eğitim sistemi, her yıl milyonlarca öğrencinin hayatını şekillendiren önemli bir unsur olmaya devam ediyor. Yükseköğretim Kurumları Sınavı'nın (YKS) yerleştirme sonuçlarının açıklanmasıyla birlikte, üniversite eğitimi için şehir değiştiren öğrencilerin sayısındaki artış bir kez daha dikkatleri üzerine çekti. Geçtiğimiz yıl eğitim nedeniyle yerleşim yerini değiştirenlerin sayısı 512 bin 11 kişi olarak kaydedildi. Son 5 yılda ise bu rakamın 2 milyon 436 bin 522 kişiye ulaştığı belirlendi.

Bu blog yazısında, eğitim amacıyla yapılan bu büyük göç dalgasını, en çok göç alan ve veren illeri, bu sürecin sosyo-ekonomik etkilerini ve gelecekteki olası senaryoları inceleyeceğiz.

Sertifika Programlarımızı İncelemek için tıklayın

Eğitim İçin Göçün Nedenleri

Eğitim için göç, temel olarak üniversite eğitimi veya daha yüksek bir eğitim seviyesine ulaşmak amacıyla bir yerleşim yerinden başka bir yerleşim yerine taşınmayı ifade eder. Türkiye'de, özellikle üniversite sınav sonuçlarının açıklanmasının ardından birçok öğrenci, kazandıkları üniversitelerde eğitimlerine başlamak için farklı şehirlere göç ediyor.

Bu göçün başlıca nedenleri şunlardır:

  1. Üniversitelerin Coğrafi Dağılımı: Türkiye'de üniversiteler, büyük şehirler ve belli başlı eğitim merkezlerinde yoğunlaşmıştır. Bu durum, özellikle Anadolu'nun çeşitli bölgelerinden gelen öğrencilerin, eğitimlerini sürdürmek için büyük şehirlere göç etmelerine neden olmaktadır.

  2. Eğitim Kalitesi ve Fırsatları: Öğrenciler, genellikle daha iyi eğitim olanakları, daha fazla kariyer fırsatı ve sosyal yaşamın daha canlı olduğu büyük şehirleri tercih etmektedir. Bu da bu şehirlere olan göçü artırmaktadır.

  3. Yurt Dışı Eğitim İmkânları: Bazı öğrenciler, Türkiye’deki üniversitelerin sağladığı yurt dışı değişim programları veya uluslararası çift diploma programlarından yararlanmak için de büyük şehirlere veya yurtdışına göç etmeyi tercih edebilirler.

İstanbul: Eğitim İçin Göçün Merkez Üssü

İstanbul, Türkiye'nin en büyük ve en kalabalık şehri olarak eğitim göçünde merkezi bir rol oynamaktadır. Geçtiğimiz yıl, İstanbul'a eğitim amacıyla göç edenlerin sayısı 53 bin 956 olarak kaydedildi. İstanbul, sadece eğitim için en çok göç alan şehir olmakla kalmayıp, aynı zamanda eğitim sebebiyle en çok göç veren şehir olarak da dikkat çekmektedir. İstanbul'dan eğitim amacıyla göç edenlerin sayısı ise 44 bin 390 olarak belirlendi.

İstanbul'un bu kadar yoğun bir göç hareketine sahne olmasının birkaç önemli nedeni bulunmaktadır:

  1. Köklü ve Büyük Üniversiteler: İstanbul, Boğaziçi, İstanbul Teknik, Marmara, İstanbul Üniversitesi gibi Türkiye'nin en köklü ve prestijli üniversitelerine ev sahipliği yapmaktadır. Bu üniversiteler, sadece Türkiye'den değil, dünyanın dört bir yanından öğrenci çekmektedir.

  2. Sosyal ve Kültürel İmkanlar: İstanbul, sadece eğitim olanaklarıyla değil, aynı zamanda sunduğu sosyal ve kültürel fırsatlarla da öğrenciler için cazip bir şehir olarak öne çıkmaktadır. Sinemalar, tiyatrolar, konserler, müzeler ve tarihi mekanlar, İstanbul'u öğrenci hayatı için ideal bir yer haline getirmektedir.

  3. Kariyer Fırsatları: İstanbul, Türkiye'nin en büyük iş ve ticaret merkezi olarak, öğrenciler için geniş kariyer fırsatları sunmaktadır. Birçok öğrenci, üniversite eğitimi sırasında staj yapma ve mezuniyet sonrasında iş bulma imkanı sunduğu için İstanbul'u tercih etmektedir.

Sertifika Programlarımızı İncelemek için tıklayın

Ankara ve İzmir: Türkiye'nin Eğitim Başkentleri

İstanbul'un ardından, Türkiye'nin diğer büyük şehirleri olan Ankara ve İzmir de eğitim göçünün merkezleri arasında yer alıyor. Ankara, geçtiğimiz yıl 35 bin 302 öğrenciye ev sahipliği yaparken, İzmir 22 bin 61 öğrenciyle bu alanda öne çıkıyor. Bu şehirler, eğitimde sundukları olanaklar ve öğrencilere sağladıkları yaşam kalitesi ile dikkat çekiyor.

  1. Ankara: Başkent Olmanın Avantajları: Türkiye'nin başkenti Ankara, bürokratik merkez olması nedeniyle birçok üniversite ve eğitim kurumu ile öne çıkıyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ), Hacettepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi gibi prestijli üniversiteler, her yıl binlerce öğrenciye kapılarını açıyor. Ayrıca, Ankara'nın öğrenci dostu bir şehir olması, yaşam maliyetlerinin İstanbul'a göre daha düşük olması gibi etkenler de Ankara'yı cazip kılıyor.

  2. İzmir: Ege'nin Eğitim Merkezi: İzmir, Türkiye'nin üçüncü büyük şehri olarak, Ege Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi gibi önemli üniversitelere ev sahipliği yapmaktadır. İzmir'in sunduğu Akdeniz iklimi, deniz kıyısında yaşam imkanı ve zengin kültürel yaşam, öğrenciler için önemli çekim merkezlerinden biri haline gelmiştir.

Eğitim Göçünün Sosyo-Ekonomik Etkileri

Eğitim amacıyla yapılan göç, sadece bireylerin eğitim hayatını değil, aynı zamanda göç eden şehirlerin ve göç alan şehirlerin sosyo-ekonomik yapısını da etkiler. Bu göç hareketlerinin çeşitli boyutları bulunmakta olup, hem olumlu hem de olumsuz sonuçları vardır.

1. Göç Alan Şehirler Üzerindeki Etkiler

Göç alan şehirler, öğrenci nüfusundaki artışla birlikte ekonomik ve sosyal anlamda çeşitli değişimlere uğrar. Bu etkiler genellikle şu başlıklarda incelenebilir:

  • Ekonomik Canlanma: Üniversite öğrencilerinin bir şehre taşınması, o şehrin ekonomisine önemli bir katkı sağlar. Öğrenciler, konaklama, yiyecek, ulaşım ve eğlence gibi alanlarda harcamalar yaparak yerel ekonomiyi canlandırır.

  • Konut ve Kiralar: Göç alan şehirlerde öğrenci sayısındaki artış, konut talebini de artırır. Bu durum, kiraların yükselmesine ve bazı bölgelerde konut sıkıntısına yol açabilir.

  • Sosyal Yapı ve Kültürel Etkileşim: Öğrenciler, geldikleri şehirlere sosyal ve kültürel anlamda da önemli katkılarda bulunur. Farklı şehirlerden ve hatta farklı ülkelerden gelen öğrenciler, kültürel çeşitliliği artırır ve şehirlerin daha dinamik bir yapıya kavuşmasını sağlar.

Sertifika Programlarımızı İncelemek için tıklayın

2. Göç Veren Şehirler Üzerindeki Etkiler

Göç veren şehirler ise, özellikle genç nüfusun büyük bir bölümünü kaybettikleri için çeşitli sorunlarla karşılaşabilir:

  • Nüfus Azalması ve Ekonomik Durgunluk: Eğitim için göç veren şehirlerde, özellikle küçük yerleşim yerlerinde nüfus azalması ve buna bağlı olarak ekonomik durgunluk görülebilir. Gençlerin şehirden ayrılması, iş gücü ve hizmet talebinde azalmaya neden olabilir.

  • Beyin Göçü: Göç veren şehirlerdeki yetenekli ve eğitimli gençlerin büyük şehirlere veya yurtdışına gitmesi, bu bölgelerde beyin göçü sorununu ortaya çıkarabilir. Bu durum, yerel kalkınmayı olumsuz etkileyebilir.

  • Toplumsal Yapının Değişimi: Göç veren şehirlerde, genç nüfusun azalması toplumsal yapının değişmesine yol açabilir. Gençlerin eğitim için ayrılması, şehirlerdeki demografik yapıyı değiştirebilir ve yaşlanan bir nüfus yapısına yol açabilir.

Gelecekte Eğitim Göçü

Türkiye'de eğitim nedeniyle yapılan göçlerin gelecekte de devam etmesi bekleniyor. Özellikle dijitalleşme ve uzaktan eğitim gibi yeni eğitim modellerinin yaygınlaşması, bu göç hareketlerini nasıl etkileyeceği konusunda merak uyandırıyor.

1. Uzaktan Eğitim ve Göç

Covid-19 pandemisi, uzaktan eğitim modelinin ne kadar etkili olabileceğini gösterdi. Bu model, özellikle büyük şehirlerdeki üniversitelerin sunduğu eğitim imkanlarına uzaktan erişim sağlanmasını kolaylaştırdı. Ancak, uzaktan eğitim her ne kadar avantajlar sunsa da, yüz yüze eğitimin yerini tamamen alması beklenmiyor. Bu nedenle, eğitim amacıyla yapılan göçlerin devam etmesi öngörülüyor.

2. Bölgesel Üniversitelerin Gelişimi

Türkiye'de eğitim göçünü azaltmak amacıyla bölgesel üniversitelerin geliştirilmesi yönünde çalışmalar yapılabilir. Bu üniversitelerin altyapısının ve eğitim kalitesinin artırılması, öğrencilerin kendi bölgelerinde kaliteli eğitim almasını sağlayarak, büyük şehirlere olan göçü azaltabilir.

3. Uluslararası Öğrencilerin Göçü

Türkiye, son yıllarda uluslararası öğrenciler için de cazip bir eğitim merkezi haline gelmiştir. Özellikle Asya, Afrika ve Orta Doğu'dan gelen öğrenciler, Türkiye'deki üniversitelerde eğitim almayı tercih ediyor. Bu durum, Türkiye'deki büyük şehirlerin uluslararası öğrenci göçüyle de karşı karşıya kalmasına neden oluyor. Bu göç hareketinin de artarak devam etmesi bekleniyor.

Sertifika Programlarımızı İncelemek için tıklayın

Sonuç

Eğitim nedeniyle yapılan göç, Türkiye'de hem bireyler hem de şehirler üzerinde önemli etkiler yaratan bir olgudur. Son 5 yılda 2,4 milyon kişinin eğitim amacıyla şehir değiştirdiği göz önüne alındığında, bu hareketin boyutları daha iyi anlaşılabilir. Büyük şehirler, sundukları eğitim imkanları ve sosyal-kültürel yaşamla öğrenciler için cazibe merkezi olurken, göç veren şehirler ise genç nüfuslarını kaybetmenin olumsuz etkilerini yaşamaktadır.

Eğitim göçünün gelecekte de devam etmesi beklenirken, bu sürecin nasıl şekilleneceği, uzaktan eğitim, bölgesel üniversitelerin gelişimi ve uluslararası öğrencilerin hareketliliği gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Eğitim amacıyla yapılan bu göçlerin, Türkiye'nin sosyal ve ekonomik yapısına olan etkileri de yakından izlenmelidir.

Sertifika Programlarımızı İncelemek için tıklayın